Last van stressklachten?
Voel jij je vaak gespannen en rusteloos? Altijd te weinig tijd? Langdurig onder hoge druk staan is niet gezond! Tijd om er iets aan te doen...
Allereerst ga ik je iets vertellen over wat stress nu precies is en welke functie het heeft (en ja, het is niet alleen maar schadelijk!). Daarna beschrijf ik je de voordelen van stress. Tenslotte 10 tips waarvoor je waarschijnlijk bij dit artikel terecht bent gekomen: het verminderen van stress. Voor de ongeduldigen onder ons; je vindt ze aan het einde van dit artikel ;-)
Wat is dan precies stress?
Daar is echt ontzettend veel over geschreven. Ik zal proberen er de belangrijkste punten uit te halen (ik wil natuurlijk niet dat je stress van dit artikel krijgt...)
Om te beginnen neem ik even een paar termen met je door die van belang zijn voor het verhaal. Het is wel een beetje technisch, maar daar kun je dan je vrienden weer mee imponeren…:
Stressor: de oorzaak van de stress. Dit is de prikkel (de stimulus) die een stressreactie oproept, zoals je vingers branden, lawaai, slaapgebrek, een presentatie geven, je rijbewijs halen, bedreigd worden op straat, een dierbare die ernstig ziek is, een dominante en tirannieke baas, of een hele stapel werk die toch echt vandaag af moet (werkdruk). Het kunnen uiteraard ook positieve en prettige prikkels zijn: willen presteren tijdens een sportwedstrijd, een groot feest organiseren, of een verre vakantie naar een onbekend land.
Stressrespons: de lichamelijke en psychische reactie (de respons) op de stressor. Je ‘systeem’ (voor mij is dat zowel lichaam als geest) maakt zich klaar voor het leveren van een extra inspanning. Je komt hiermee in de vecht of vlucht stand. Dat wil zeggen dat je lichaam bepaalde hormonen aanmaakt (waaronder cortisol), waardoor je meer energie kunt gaan verbruiken. Hierdoor ben je alerter, werken je zintuigen beter, is je geheugen tijdelijk beter waardoor je snel kunt reageren op de stressor.
Stress: de ervaren reactie op de spanning die de stressrespons op een stressor geeft. Dit kan dus zowel positieve als negatieve spanning zijn. Feitelijk dus een volkomen normale en natuurlijke reactie. Vooral heel nuttig bij gevaar! De endocrinoloog Hans Seyle ontdekte een patroon in het verloop van stress. Dit patroon noemde hij het General Adaptation Syndrome. Een niet geheel onomstreden model, maar wel erg bruikbaar om het verschil tussen de voordelen en de nadelen van stress uit te leggen. Hij beschrijft 3 fasen in de werking van stress:
Alarmfase: brengt je lichaam in een verhoogde staat van paraatheid;
Weerstandfase: je lichaam biedt weerstand tegen aanhoudende stress;
Uitputtingsfase: het lukt je lichaam niet meer om in balans te blijven.
Voordelen van stress
Tja, die heb ik eigenlijk al verklapt: door stress ben je in staat snel te reageren op situaties die spanning geven. Vooral bij positieve spanning, zoals bij een sportwedstrijd, is dit natuurlijk handig. Doordat er meer energie vrijgemaakt wordt, kun je beter presteren en krijg je meer gedaan. Net als een topsporter!
Ook wanneer je echt even ‘gas moet geven’ op je werk kun je niet zonder stress. Bijvoorbeeld bij die belangrijke presentatie, of wanneer je een loonsverhoging vraagt. Stress maakt je dan alert en klaar voor actie. Dit geldt vooral bij de milde vormen van stress. Er ontstaat dan een optimale balans tussen stress en presteren, met andere woorden: er is vooral sprake van de alarmfase en weerstandsfase van stress. De uitputtingsfase duurt maar kort en je hebt voldoende tijd om uit te rusten. Bekijk ook het fimpje:
